ایسپیه مزگت

بنای ایسپیه مزگت باقیمانده یک آتشکده قدیمی و بزرگ در دیناچال تالش است. تمامی نشانه های معماری وکاربردی آن عملکرد مذهبی این بنا را تایید می کند. این بنا دردوران پس از اسلام  احتمالا بعد ازقرن سوم هجری به مسجد تبدیل شد و ظاهرا تا مدتها ی مدید مورد استفاده قرار می گرفته است.

ایسپیه مزگت از دو کلمه “ایسپی “در زبان تالشی به معنای سفید و”مزگت” در زبان اوستا به معنای مسجد تشکیل شده است. واژه اسپی مزگت به معنای مسجد سفید است. واژهٔ مسجد در زبان عربی هم بر گرفته از همین واژه کهن ایرانی است. مسجدی در خیابان فلسطین شهر سنه دژ (سنندج) هم مزگت احمدی نسب است که گواه کاربرد این نام در میان همه ی ایرانیان است. هم اکنون در بخش خورو بیابانک در شرق استان اصفهان به مسجد ، مزگت می گویند ایسپیه مزگت در دهکده کیش خاله در شمال آبادی دیناچال از آبادیهای جنوب اسالم در فاصله حدود ۲۲کیلومتری جنوب شهر تالش واقع شده است.بنای مذکور در کرانه شمالی دیناچال رود و در یک و نیم کیلومتری شرق جاده تالش –انزلی واقع است. این بنا را می توان یکی از شگفت انگیزترین بناهای تاریخی گیلان دانست
(ای برادر می ندانم تا چت است **
کت وطن گه دیر و گاهی مزگت است .)
هنوز در کردستان ایران و عراق و ترکیه و سوریه واژهمِزگوت کاربرد دارد . مثلاً :  arom bo mezgotدر زبان کردی سورانی یعنی به مسجد می روم .در انگلیسی نیزmosque  و در ارمنی  maskit  باز هم ریشه در مَزگِت دارد .در اطراف کاشان هنوز به مسجد مَزگه می گویند . تالشی های اصیل نیز هنوز مَزگَت می گویند . زبان معیار موجب فراموش شدن این واژه کهن از زبان مردم شده . برخی به گمان اینکه این واژه گونه نادرست مسجد است تلفظ خود را تغییر داده اند .

منظور از (مـَز)در مزکد یا مزگت  همان خداست  به کلمه مزدا توجه کنید که بخش نخست آن مز است و به کلمه کَد نیز دقت کنید هنوز در بسیاری از شهرهای ایران مانند نواحی اطراف کاشان مثل بادرود به خانه می گویند کَده . واژه های میکده و دانشکده و کدبانو و  کدخدا و… بیانگر این است که کد خانه است و مزکد یا مزگت که تغییر یافته ی آن است همان خانه خداست .
#اسپیمزگت
#اسپیهمزگت
#مسجد_سفید
#مزگت
#مزگوت

همین پست در اینستاگرام ⇒